Softwarepatenten.be

Makers van software protesteerden deze week in Brussel tegen patenten op software. De technici vrezen dat advocaten hen het leven zuur gaan maken.

BRUSSEL - ,,Software, dat is uiteindelijk niets meer dan de wiskundige weergave van een idee”, zegt Dieter Van Uytvanck van de actiegroep 'No ePatent'. ,,Als je makers van software beperkingen oplegt, beperk je hun creativiteit.” Daarom kanten hij en duizenden andere technici zich tegen de door de Europese Commissie bepleite softwarepatenten.

Er bestaan nu ook al patenten op software in de EU, al hadden weinigen dat in de gaten. Deze patenten vallen onder 'computergerelateerde uitvindingen' en een inventarisatie van Van Uytvanck en de zijnen leert dat er al 30 000 in de EU zijn vastgelegd.

Toch laten de eigenaars van deze patenten zich nog nauwelijks voorstaan op het wettelijke alleenrecht op hun vondsten.

,,Dat komt omdat de Europese Patentconventie- een afspraak uit 1973 - niet duidelijk genoeg is. Maar als de EU de patenten op software straks expliciet erkent, is dat anders. Dan worden die 30 000 patenten 'actief' en kunnen talloze programmeurs juridische procedures verwachten.”

Het is een rampscenario voor mensen die zich bezighouden met de ontwikkeling van software, maar niet voor de multinationals, zegt Van Uytvanck.

,,Want die hebben grote juridische afdelingen. Die maken dit probleem tot een strijd tussen juristen en technici. Stel, je hebt als klein bedrijf een goed idee en je gaat er software voor maken. Dan kan er zomaar ergens een patent opduiken, simpelweg omdat iemand anders ook al eens op het idee kan zijn gekomen. Patenten zijn vormloos, kleurloos en geurloos, maar ze kunnen in één klap al je werk overbodig maken. Dat is pure kapitaalvernietiging.”

Het is een antwoord op eurocommissaris Bolkestein, die juist stelt dat de patenten innovativiteit versterken. Ze stellen bedrijven in staat om hun moeizaam verkregen intellectuele eigendom voor zichzelf te houden en in alle rust om te zetten in verkoopbare producten. Bolkestein zegt bovendien dat hij het patentrecht geenszins 'op z'n Amerikaans' wil uitvoeren. Zo mogen de patenten alleen worden verstrekt op uitvindingen die 'technische vooruitgang' teweegbrengen. Zo mag de software in het anti-blokkeersysteem ABS voor auto's volgens Bolkestein worden gepatenteerd, omdat het samen met het remsysteem technische vooruitgang belichaamt. Maar je kunt de software niet uit de auto nemen en dan afzonderlijk patenteren.

Toch denkt Van Uytvanck dat patenten op software precies het tegenovergestelde brengen van wat Bolkestein wil. ,,Ze zullen innovatie juist afremmen, omdat technici tegenover advocaten komen te staan. Er is al genoeg bescherming voor de makers van software, denk maar aan het auteursrecht en het copyright.”

En wat de economische betekenis van die 30 000 al bestaande patenten betreft: ,,75 procent daarvan is in handen van Amerikaanse en Japanse bedrijven, dus daar hebben we weinig aan”, zegt Van Uytvanck. Maar het zwaarst weegt voor hem toch de vrijheid voor iedereen om te bedenken en uit te voeren wat hij wil. ,,Innovatieve mensen bouwen altijd voort op ideeën uit het verleden. Stel dat er een patent had bestaan op de stelling van Pythagoras. Dan waren we heel wat prachtige wiskundige formules misgelopen.”